Nhằm hình thành các mô hình sản xuất thực nghiệm ứng dụng công nghệ sản xuất phù hợp với điều kiện sản xuất của địa phương và là nơi đào tạo, chuyển giao công nghệ sản xuất cho doanh nghiệp, người dân, năm 2018 Sở Khoa học và Công nghệ (KH&CN) đã đã được UBND tỉnh giao làm chủ đầu tư của dự án Khu thực nghiệm ứng dụng KH&CN đặt tại phường Chi Lăng, thành phố Pleiku. Cuối năm 2020, Sở KH&CN đã bàn giao để Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN (Trung tâm) tiếp quản và vận hành với nhiệm vụ chính là tiếp nhận chuyển giao công nghệ, triển khai thực nghiệm, nghiên cứu ứng dụng khoa học với các công nghệ tiên tiến, cung cấp cho thị trường các loại giống cây trồng chất lượng, các quy trình sản xuất phù hợp với điều kiện tỉnh Gia Lai. Từ đó, làm cơ sở đẩy mạnh công tác nghiên cứu, ứng dụng mô hình nông nghiệp công nghệ cao vào sản xuất, góp phần từng bước phát triển nền nông nghiệp theo hướng tăng năng suất và giá trị sản phẩm.

Để đảm bảo đáp ứng năng lực triển khai thực hiện nghiên cứu, ứng dụng công nghệ sinh học và nông nghiệp, phát huy hiệu quả và đáp ứng đúng mục tiêu sử dụng của Khu thực nghiệm ứng dụng khoa học và công nghệ đã được phê duyệt, Trung tâm đã triển khai xây dựng kế hoạch tiếp nhận và chuẩn bị các phương án về nguồn nhận lực, kế hoạch hoạt động nghiên cứu, sản xuất, kinh doanh, hợp tác của đơn vị mang tính toàn diện, tập trung vào các công nghệ mới, mũi nhọn, trong đó bao gồm nội dung khai thác sử dụng Khu thực nghiệm ứng dụng khoa học và công nghệ.

- Về nguồn nhân lực: Trung tâm đã hình thành bộ phận hoạt động trong lĩnh vực thực nghiệm và chuyển giao các mô hình sản xuất nông nghiệp theo định hướng phát triển ngành nông nghiệp của tỉnh với cơ cấu 01 Trưởng khu thực nghiệm, và đội ngũ 05 kỹ sư, kỹ thuật viên có trình độ trung cấp trở lên, đồng thời Trung tâm tăng cường đào tạo chuyên môn cho nguồn nhân lực của Trung tâm nói chung và Khu thực nghiệm KH&CN nói riêng để nắm bắt kịp thời công nghệ mới, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới đảm bảo vận hành tốt và khai thác hiệu quả hệ thống các trang thiết bị đã được đầu tư.

- Về kế hoạch hoạt động nghiên cứu, chuyển giao công nghệ: Thực hiện các nhiệm vụ khoa học và công nghệ thông qua tuyển chọn, xét chọn dưới dạng các đề tài, dự án KH&CN, dự án sản xuất thử nghiệm, dự án nông thôn miền núi; các nhiệm vụ KH&CN được giao hoặc đặt hàng; Đẩy mạnh nghiên cứu ứng dụng các thành tựu công nghệ sinh học, công nghệ cao vào sản xuất (trong đó tập trung vào các nhiệm vụ sau: tuyển chọn, phục tráng, nhân giống các loại cây trồng, vật nuôi bằng con đường công nghệ sinh học để tạo ra giống sạch bệnh, có năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế cao; ứng dụng phương pháp nuôi cấy mô tế bào, phương pháp giâm hom trong nhân giống một số cây trồng có giá trị như cây dược liệu, các loại phong lan, địa lan; các loại rau hoa và cây cảnh; cây lâm nghiệp; cây công nghiệp…; nghiên cứu, ứng dụng nhân sinh khối, sản xuất các chế phẩm sinh học, sản xuất các hoạt chất sinh học có giá trị phục vụ cho sản xuất nông nghiệp sạch, bền vững và bảo vệ môi trường; nghiên cứu, ứng dụng sản xuất các loại giống nấm ăn, nấm dược liệu; nghiên cứu, ứng dụng nuôi cấy, sản xuất các chủng vi sinh vật hữu hiệu sử dụng làm phân bón sinh học); Chủ trì phối hợp với các tổ chức KH&CN, các cơ quan nghiên cứu, các doanh nghiệp trong và ngoài nước tổ chức thực hiện hoạt động chuyển giao (Chuyển giao mô hình sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao cho một số loại cây trồng chủ lực của tỉnh như: cà phê, hồ tiêu, điều, lúa, rau hoa… và một số loại cây dược liệu có giá trị kinh tế cao như: Lan Kim tuyến, Thạch hộc tía, các loại sâm…; chuyển giao mô hình sản xuất giống và trồng nấm ăn và nấm dược liệu như: nấm Linh chi, Vân chi, Hầu thủ và các loại nấm ăn cao cấp như nấm Hương, nấm Trân Châu, nấm Kim Châm, nấm Đùi gà…; chuyển giao mô hình nhân giống và sản xuất rau, hoa quả, cây cảnh theo công nghệ mới như mô hình trồng rau ôn đới, cà chua ghép kháng bệnh, khoai tây sạch bệnh, các loại hoa lan, hoa đồng tiền, cúc, lily, cẩm chướng, các loại cây ăn quả, các loại cây cảnh…; chuyển giao mô hình ứng dụng công nghệ tiên tiến, công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp như công nghệ nhà kính, nhà lưới, công nghệ thuỷ canh, công nghệ khí canh, công nghệ tưới tiết kiệm, công nghệ chế biến, bảo quản sản phẩm sau thu hoạch; chuyển giao ứng dụng các chế phẩm sinh học dùng trong xử lý phế phẩm nông nghiệp làm phân bón, bảo vệ thực vật và xử lý môi trường; chuyển giao các công nghệ khác theo nhu cầu của địa phương). Hiện tại, Trung tâm đang tổ chức thực hiện 05 nhiệm vụ khoa học công nghệ1 tại Khu thực nghiệm ứng dụng tiến bộ Khoa học và công nghệ.

Về kế hoạch sản xuất, kinh doanh: Trung tâm triển khai tổ chức sản xuất, kinh doanh và sử dụng có hiệu quả các cơ sở vật chất, kỹ thuật được đầu tư nâng cao năng lực của Trung tâm thông qua sản xuất và đẩy mạnh thương mại hóa một số sản phẩm chủ lực của Trung tâm đủ sức cạnh tranh trên thị trường, cụ thể:

+ Sản xuất và cung cấp các loại cây giống, vật nuôi, giống nấm ăn và nấm dược liệu, các chế phẩm sinh học.

+ Sản xuất và thương mại hóa các sản phẩm: nấm Linh chi, nấm Vân chi, nấm Đông trùng hạ thảo…

+ Phát triển và đa dạng hóa các sản phẩm có nguồn gốc từ nấm Linh chi, nấm Vân chi, nấm Đông trùng hạ thảo ở các dạng: trà túi lọc, rượu, viên nhộng, …

+ Vận hành hệ thống 06 nhà lưới, nhà màng để sản xuất giống chanh dây; sản xuất dưa lưới, cà chua đạt chuẩn VietGAP; trồng lan rừng, lan hồ điệp; sản xuất nấm linh chi chủng lim xanh.

Tăng cường hợp tác và hội nhập quốc tế: Trung tâm xác định đối tác chiến lược trong đó ưu tiên lĩnh vực công nghệ sinh học để hợp tác và hội nhâp quốc tế. Hiện tại, Trung tâm Ứng dụng tiến bộ Khoa học và Công nghệ đã tiến hành ký kết hợp tác toàn diện với các đơn vị: Công ty TNHH Vi sinh Việt Nam, Công ty TNHH An Phú Hưng Gia Lai, Công ty cổ phần Công nghệ tươi Khang Thịnh, các Hợp tác xã sản xuất trên địa bàn tỉnh nhằm đẩy mạnh việc tìm kiếm các nguồn lực để thực hiện các nhiệm vụ nghiên cứu chung và các đối tác nước ngoài có nền khoa học phát triển để tiếp cận công nghệ hiện đại, tranh thủ hỗ trợ và đầu tư nước ngoài cho KH&CN tỉnh nhà; Tăng cường hợp tác với các tổ chức KH&CN trong và ngoài tỉnh, các chuyên gia; Mở rộng đội ngũ cộng tác viên nhằm tăng cường công tác nghiên cứu, ứng dụng và chuyển giao các tiến bộ khoa học và công nghệ vào sản xuất; Thực hiện trao đổi cán bộ hoặc cử cán bộ đi đào tạo và tiếp nhận các công nghệ mới, công nghệ tiên tiến, hiện đại để chuyển giao và ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất.

Hình ảnh 1. Toàn cảnh Khu thực nghiệm ứng dụng KH&CN tại phường Chi Lăng, TP.Pleiku

Hình ảnh 2. Mô hình trồng cà chua cherry socola trong nhà màng tại Khu thực nghiệm ứng dụng KHCN

Trong thời đại toàn cầu hóa và cạnh tranh cao, việc ứng dụng KH&CN vào những ngành, lĩnh vực có tiềm năng, lợi thế là một chiến lược thông minh và hiệu quả. Với quan điểm này, Khu thực nghiệm ứng dụng KH&CN được kỳ vọng là mô hình điểm trong ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào trong sản xuất, phục vụ công tác nghiên cứu, đào tạo và chuyển giao các tiến bộ KH-CN phục vụ phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Gia Lai trong thời gian tới.

ThS. Võ Thị Thuỳ Ngân PGĐ Trung tâm Ứng dụng tiến bộ KH&CN